شرط تنصیف دارایی زوج پس از طلاق

هنگام عقد نکاح، زن و مرد می‌توانند در مورد مسائل مختلفی توافق کنند و این توافقات را در سند رسمی ازدواج ثبت نمایند. با امضای طرفین، این شروط جنبه قانونی پیدا می‌کنند. برخی از شروطی که معمولاً در ضمن عقد ذکر می‌شود، شامل شرط تحصیل زوجه، شرط اشتغال و شرط تقسیم اموال میان زن و شوهر پس از طلاق است.

یکی از مهم‌ترین این شروط، "شرط تنصیف دارایی" است که مطابق با بند (الف) شرایط ضمن عقد مندرج در سند نکاحیه، در صورت وقوع طلاق تحت شرایطی خاص، زوج موظف است تا نصف دارایی خود را که در دوران زناشویی به دست آورده است، به زوجه انتقال دهد.

مبنای قانونی شرط تنصیف دارایی

بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی و اصل حاکمیت اراده، این شرط پس از امضای طرفین کاملاً قانونی و معتبر است. همچنین، ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی به زوجین اجازه می‌دهد تا هر شرطی که مخالف مقتضای ذات عقد نباشد را ضمن عقد ازدواج بگنجانند. بنابراین، شرط تنصیف دارایی از نظر قانونی و شرعی مورد تأیید بوده و قابل استناد در محاکم قضایی است.

شرایط لازم برای اجرای شرط تنصیف دارایی

اجرای این شرط نیازمند رعایت شرایطی مشخص است که در ادامه بررسی می‌شود:

۱. وقوع طلاق

برخلاف برخی شروط ضمن عقد که در طول زندگی زناشویی نیز قابل اجرا هستند، شرط تنصیف دارایی تنها در صورت وقوع طلاق اعمال می‌شود. یعنی زوجه نمی‌تواند قبل از طلاق، الزام زوج به اجرای این شرط را درخواست نماید.

۲. درخواست طلاق از سوی زوج

این شرط زمانی قابلیت اجرا دارد که طلاق به درخواست زوج باشد. در صورتی که طلاق به درخواست زوجه باشد یا به دلیل تخلف زوجه از وظایف همسری یا سوء رفتار او صورت گیرد، زوجه نمی‌تواند به این شرط استناد کند. برای مثال، اگر نشوز و عدم تمکین زن در دادگاه اثبات شود، او امکان مطالبه این حق را نخواهد داشت.

۳. میزان دارایی مشمول شرط

در متن این شرط، عبارت "تا نصف دارایی" ذکر شده است. این بدان معناست که دادگاه می‌تواند نسبت به تعیین میزان دارایی منتقل‌شده تصمیم بگیرد و مرد را به انتقال درصدی از دارایی خود، حداکثر تا نصف، ملزم کند.

۴. دارایی حاصل از زندگی مشترک باشد

تنها اموالی که در دوران زندگی مشترک به دست آمده‌اند، مشمول شرط تنصیف دارایی خواهند بود. اموالی که مرد پیش از ازدواج داشته یا به او ارث رسیده است، مشمول این شرط نمی‌شود.

۵. دارایی در زمان طلاق موجود باشد

یکی از شرایط مهم اجرای این شرط، موجود بودن دارایی زوج در زمان طلاق است. اگر اموالی تلف یا مفقود شده باشند، این شرط قابلیت اجرایی ندارد. همچنین، دیون زوج نیز باید مورد توجه قرار گیرد. برای مثال، اگر مرد به دلیل مهریه همسر دیگر خود بدهکار باشد، ابتدا دیون او پرداخت شده و سپس شرط تنصیف اعمال می‌شود.

نحوه اجرای شرط تنصیف دارایی

در صورتی که تمامی شرایط فوق محقق شوند، دادگاه با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری نسبت به ارزیابی اموال زوج اقدام خواهد کرد. در نهایت، زوج موظف به انتقال بخشی از دارایی خود یا پرداخت معادل ریالی آن به زوجه می‌شود.

جمع‌بندی

شرط تنصیف دارایی، یکی از مهم‌ترین شروط ضمن عقد نکاح است که در صورت طلاق، می‌تواند از حقوق مالی زوجه حمایت کند. البته اجرای این شرط تنها در شرایط خاصی ممکن است که شامل درخواست طلاق از سوی زوج، عدم تخلف زوجه، موجود بودن دارایی و تعلق آن به دوران زندگی مشترک است. در نهایت، دادگاه پس از بررسی موارد مذکور، میزان انتقال دارایی را تعیین و زوج را ملزم به اجرای شرط خواهد کرد.

نویسنده مقاله: وکیل عباد جاویدی آلسعدی